Ποιες οι διαφορές μεταξύ μιας Κρίσης Πανικού και μιας Κρίσης Άγχους;

"Μια μέρα ο φόβος χτύπησε την πόρτα, το θάρρος σηκώθηκε και πήγε να ανοίξει και είδε πως δεν υπήρχε κανείς" 
Martin Luther King 

Πολλοί άνθρωποι αναφέρονται στις κρίσεις πανικού και στις κρίσεις άγχους σαν να είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Ωστόσο είναι δυο διαφορετικές συνθήκες, που μπορεί να βιώσει ένα άτομο. 
 
Κρίσεις Πανικού 
Οι κρίσεις πανικού έρχονται σε ανυποψίαστο χρόνο και περιλαμβάνουν έντονο φόβο. Συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα όπως ταχυπαλμίες, αίσθηση δυσφορίας στην ανάσα, ναυτία, τρέμουλο κ.ά. 
Η τελευταία έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) αναγνωρίζει τις κρίσεις πανικού και τις κατηγοριοποιεί ως απρόσμενες ή αναμενόμενες. 
Οι απροσδόκητες κρίσεις πανικού συμβαίνουν χωρίς κάποια προφανή αιτία. Σε αντίθεση με τις αναμενόμενες κρίσεις πανικού, οι οποίες προκαλούνται από εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως κάποιες φοβίες, που μπορεί να έχει το άτομο.  
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν σε οποιονδήποτε άνθρωπο και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Η ύπαρξη περισσότερων από μια, μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανάπτυξης ή πυροδότησης μιας διαταραχής πανικού. 
 
Κρίσεις Άγχους 
Οι κρίσεις άγχους δεν αναγνωρίζονται κατά το DSM-5. Το DSM-5, ωστόσο, ορίζει το άγχος ως χαρακτηριστικό ενός αριθμού κοινών ψυχιατρικών διαταραχών. 
Τα συμπτώματα του άγχους περιλαμβάνουν ανησυχία, αγωνία και φόβο. Το άγχος σχετίζεται συνήθως με την πρόβλεψη μιας αγχωτικής κατάστασης, εμπειρίας ή γεγονότος. Μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά. 
Η έλλειψη διαγνωστικής αναγνώρισης των επιθέσεων άγχους σημαίνει ότι τα σημεία και τα συμπτώματα είναι ανοιχτά σε ερμηνεία. 
Δηλαδή, ένα άτομο μπορεί να περιγράψει πως βιώνει μια «κρίση άγχους» και να έχει συμπτώματα που κάποιος άλλος δεν έχει βιώσει, ενώ έχει ενδείξεις ότι είχε κρίσεις άγχους και εκείνος. 
 
Συμπτώματα 
Οι κρίσεις πανικού και άγχους μπορεί να μοιάζουν και να μοιράζονται πολλά συναισθηματικά, γνωσιακά, συμπεριφορικά και σωματικά συμπτώματα. 
 
 
Μπορεί κάποιος να αντιμετωπίζει, ταυτόχρονα, άγχος και κρίσεις πανικού. 
Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να αντιμετωπίζει άγχος ενώ ανησυχεί για μια πιθανή κατάσταση, όπως μια σημαντική εξέλιξη στον εργασιακό τομέα ή μια παράδοση εργασίας ή μια ομιλία μπροστά σε πλήθος. Όταν φτάσει η κατάσταση εκείνη, το άγχος μπορεί να κορυφωθεί και να εξελιχθεί σε κρίση πανικού. 
 
Μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζετε εάν αυτό που αντιμετωπίζετε είναι άγχος ή κρίση πανικού. Λάβετε υπόψη τα ακόλουθα: 
- Το άγχος συνήθως σχετίζεται με κάτι που θεωρείται απειλητικό για εμάς. Οι κρίσεις πανικού δεν προκαλούνται πάντα από το στρες. Εμφανίζονται συχνότερα ξαφνικά. 
 
-Το άγχος μπορεί να είναι ήπιο, μέτριο ή σοβαρό. Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να συμβαίνει στο πίσω μέρος του μυαλού μας, καθώς κάνουμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Οι κρίσεις πανικού, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνουν κυρίως έντονα συμπτώματα, τα οποία μας προκαλούν πανικό. 
 
-Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού τα σωματικά συμπτώματα είναι συχνά πιο έντονα από τα συμπτώματα άγχους. 
 
-Οι κρίσεις πανικού προκαλούν συνήθως ανησυχίες ή φόβους που σχετίζονται με τη σκέψη ότι μπορεί να ξανασυμβεί ή ότι μπορεί να πάθουμε κάτι. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας, οδηγώντας μας στο να αποφεύγουμε μέρη ή καταστάσεις όπου νομίζουμε ότι ενδέχεται να κινδυνεύουμε από την πυροδότηση μιας νέας κρίσης πανικού. 
 
 
 
Αιτίες πυροδότησης και διατήρησης 
Οι απροσδόκητες κρίσεις πανικού δεν έχουν σαφείς εξωτερικές ενεργοποιήσεις. Μερικοί συνηθισμένοι ενεργοποιητές περιλαμβάνουν: 
μια στρεσογόνο κατάσταση π.χ. εργασία, σχέση, σχολείο, οδήγηση κ.ά. 
κοινωνικές καταστάσεις 
φοβίες, όπως αγοραφοβία, κλειστοφοβία κ.ά. 
υπενθυμίσεις ή αναμνήσεις τραυματικών εμπειριών 
Τραυματικά γεγονότα, είτε ως παιδί είτε ως ενήλικας 
Ένα αγχωτικό συμβάν ζωής ή μετάβασης, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή ένα διαζύγιο 
Συνεχόμενο άγχος και ανησυχίες, όπως εργασιακές ευθύνες, συγκρούσεις στην οικογένεια ή οικονομικά προβλήματα 
Χρόνιες ασθένειες, Χρόνιος πόνος κ.ά.  
Συνύπαρξη με μια άλλη διαταραχή ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη 
Μέλη της οικογένειας που βιώνουν άγχος ή διαταραχές πανικού 
Χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ κ.ά. 
 
 
Αντιμετώπιση και διαχείριση κρίσεων πανικού και κρίσεων άγχους. 
 
Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τα συμπτώματα, θα ήταν ωφέλιμο να μιλήσετε με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας για να μάθετε τι μπορείτε να κάνετε τόσο για την πρόληψη, όσο και για τη θεραπεία συμπτωμάτων άγχους και πανικού. Το να έχετε ένα σχέδιο θεραπείας και να το ακολουθείτε μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε ότι έχετε τον έλεγχο, όπως επίσης και να σας αποφορτίσει. 
 
Tips διαχείρισης  
Πάρτε αργές, βαθιές, διαφραγματικές αναπνοές. Όταν αισθάνεστε ότι η αναπνοή σας επιταχύνεται, εστιάστε την προσοχή σας σε κάθε εισπνοή και εκπνοή. Νιώστε το στομάχι σας να γεμίζει με αέρα, καθώς εισπνέετε. Μετρήστε έως το 4 καθώς εκπνέετε. Επαναλάβετε μέχρι να επιβραδυνθεί η αναπνοή σας. 
Αναγνωρίστε και αποδεχτείτε αυτό που αντιμετωπίζετε. Εάν έχετε ήδη αντιμετωπίσει άγχος ή κρίση πανικού, γνωρίζετε ότι μπορεί να είναι απίστευτα τρομακτικό. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι τα συμπτώματα θα περάσουν και θα είστε εντάξει. 
Προσπαθήστε να μην αποφεύγετε καταστάσεις ή μέρη που τα έχετε συνδέσει με τις κρίσεις πανικού π.χ. οδήγηση, λεωφορεία, κλειστοί χώροι. 
Χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης. Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα άγχους ή επίθεση πανικού, δοκιμάστε να κάνετε πράγματα που θεωρείτε ότι σας χαλαρώνουν ή προσπαθήστε να αποσπάσετε την προσοχή σας. 
Αναγνωρίστε τις αυτόματες αρνητικές σκέψεις και προσπαθήστε να τις εκλογικεύεστε. 
Θα ήταν ωφέλιμο να αποφύγετε την ευθύνη της αυτοδιάγνωσης και να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό, ο οποίος θα σας καθοδηγήσει επαγγελματικά. 
 
 
 
Βιβλιογραφικές πηγές 
American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), Arlington: American Psychiatric Publishing 
 Bandelow, Borwin; Domschke, Katharina; Baldwin, David (2013). Panic Disorder and Agoraphobia. OUP Oxford 
"Panic Disorder: When Fear Overwhelms". NIMH. 2013. Retrieved 1 October 2016.